Okres okołomenopauzalny

Okres okołomenopauzalny rozpoczyna się 5-10 lat przed menopauzą i trwa do roku po niej. Pierwsze objawy są obserwowane najczęściej około 40 roku życia[2,4]. Charakterystyczne dla tego okresu są m.in. zmiany poziomu hormonów związane z wygasającą funkcją jajników [2,3]. Stężenie estrogenów i progesteronów stopniowo spada, a poziom hormonu folikulotropowego oraz luteinizującego stopniowo wzrasta[2]. Efektem jest pojawienie się cykli bezowulacyjnych oraz nieregularne miesiączkowanie, a co za tym  idzie obniżenie płodności u kobiet[1,2,4].

Wiek a antykoncepcja hormonalna

Pomimo zmniejszenia płodności kobiety w okresie okołomenopauzalnym należy pamiętać, że jajeczkowanie (owulacja) może się pojawić, a wraz z nim szansa na zajście w ciążę[1,2,3]. Podstawowym elementem kontroli narodzin jest antykoncepcja hormonalna [5]. Dla kobiet po 40 roku życia (do momentu menopauzy) są rekomendowane różne metody antykoncepcyjne m.in.:

– doustne złożone i jednoskładnikowe środki antykoncepcyjne,
– plastry antykoncepcyjne,
– krążki dopochwowe,
– środki hormonalne w postaci iniekcji,
– implanty,
– wkładki wewnątrzmaciczne [2,6].

Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization, WHO) – antykoncepcja u kobiet w okresie menopauzalnym powinna trwać do momentu, gdy minie 12 kolejnych miesięcy bez menstruacji (jeżeli chcą one uniknąć nieplanowanej ciąży)[1]. Międzynarodowe Medyczne Kryteria Kwalifikacji do Stosowania Antykoncepcji wskazują, że wiek nie stanowi przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej [2,6]. Należy jednak mieć na uwadze, że wraz z wiekiem istnieje ryzyko wystąpienia niektórych chorób, które mogą stanowić bezwzględne przeciwwskazanie do stosowania antykoncepcji hormonalnej – są to, m.in., przebyta lub czynna zakrzepica, cukrzyca ze zmianami naczyniowymi, nieustabilizowane lub leczone, ale podwyższone, nadciśnienie czy rak piersi [2,5,6]. Bardzo istotne jest poinformowanie ginekologa o wszelkich chorobach przewlekłych oraz przedstawienie swoich oczekiwań i wątpliwości.

Okres okołomenopauzalny jest naturalnym etapem w życiu kobiety. Należy pamiętać, że w tym czasie zajście w ciążę również jest możliwe i aby uniknąć nieplanowanej ciąży należy zastosować odpowiednią metodę antykoncepcyjną. Ginekolog po uwzględnieniu profilu bezpieczeństwa i skuteczności metody, a także preferencji kobiety, dokona wyboru najkorzystniejszej antykoncepcji.

1. World Heatl Organization, Menopause 2022 https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/menopause
2. Grandi G, Di Vinci P., Sgandurra A., Feliciello L., Monari F., Facchinetti F Contraception During Perimenopause: Practical Guidance, International Journal of Women’s Health 2022 https://www.dovepress.com/getfile.php?fileID=82170
3. Sadłocha M., Skrzypulec-Plinta V. Antykoncepcja okresu okołomenopauzalnego, Forum Ginekologii i Położnictwa 2018 https://www.forumginekologii.pl/artykul/antykoncepcja-okresu-okolomenopauzalnego
4. Stefanowicz E. Co to jest menopazua? Medycyna Praktyczna [opubl.:19.03.2021 https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/menopauza/262054,menopauza]

1. Kadrowicz-Bilińska i wsp. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, Ginekol Pol. 2014, 85, 234-239

World Health Organization Medical eligibility criteria for contraceptive use; 2022 https://www.who.int/publications-detailredirect/9789241549158