Cytologia – na czym polega?

Badanie cytologiczne polega na pobraniu wymazu z tarczy i kanału szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki ginekologicznej. Jest to badanie przesiewowe, które wykonuje się w kierunku wykrycia stanów przednowotworowych oraz diagnostyki nowotworu szyjki macicy we wczesnym stadium.

To szybkie i bezbolesne badanie wykonywane jest podczas rutynowej kontroli ginekologicznej. Ginekolog, po założeniu wziernika do pochwy, za pomocą jałowej szczoteczki (nie szpatułki z wacikiem!) pobiera komórki z kanału szyjki macicy, które pod mikroskopem oceni specjalista, sprawdzając, czy nie występują niepokojące zmiany. Jeśli w wynikach pojawią się odchylenia od normy, wówczas konieczna będzie pogłębiona diagnostyka.

Kiedy powinnam wykonać badanie?

Pierwszą cytologię – niezależnie od wieku – powinno wykonać się nie później, niż trzy lata od inicjacji seksualnej. W przypadku kobiet nieaktywnych seksualnie badanie powinno zostać wykonane do 25. roku życia.

Jeśli jesteś dziewicą, to nie stanowi to przeciwwskazania do wykonania badania. W przypadku kobiety, która nie rozpoczęła współżycia, cytologię wykonuje się przy użyciu specjalnego wziernika, przystosowanego dla pań, posiadających błonę dziewiczą. Jeśli lekarz nie będzie posiadał go w swoim gabinecie – może odmówić wykonania badania, ze względu na ryzyko uszkodzenia błony.

Jakie są wskazania do wykonania cytologii? Kto powinien wykonywać cytologię?

Tu nie ma wyjątku – każda z nas powinna wykonywać to badanie regularnie! Zgodnie z rekomendacjami opracowanymi w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016-2024 i Programu profilaktyki raka szyjki macicy, skierowanego do kobiet w wieku 25-59 lat, cytologię powinno wykonywać się raz na trzy lata[2]. Są jednak kobiety znajdujące się w grupie wysokiego ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy, które powinny wykonywać badanie częściej – raz do roku. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się m.in. kobiety:

• zakażone wirusem HIV
• zakażone wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego)
• przyjmujące leki immunosupresyjne
• mające wielu partnerów seksualnych
• u których w rodzinie występował rak szyjki macicy

Co ważne, cytologia jest badaniem obowiązkowym u pań, które są w ciąży, i wykonuje się je przynajmniej raz w ciągu 9 miesięcy.

Jak przygotować się do badania?

Przygotowując się do badania cytologicznego, powinnyśmy wziąć pod uwagę kilka kwestii, m.in:

• na badanie nie powinnyśmy zgłaszać się podczas miesiączki
• badanie cytologiczne może odbyć się nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu krwawienia i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki
• na co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych oraz nie powinno wykonywać się irygacji pochwy
• od ostatniego badania ginekologicznego/USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej tydzień[3]
• na 2-3 dni przed badaniem należy powstrzymać się od współżycia

Kiedy otrzymam wynik?

Czas oczekiwania na wynik badania cytologicznego to ok. 2-4 tygodnie.

[1] „Badanie dotyczące opieki ginekologicznej kobiet” zrealizowane przez Instytut Badawczy ARC Rynek i Opinia w marcu 2019 roku na zlecenie Gedeon Richter Polska. Metoda CAWI, N= 1022, pogłębione metodą IDI. Badanie dotyczy grupy kobiet 16-65.

[2] https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-szyjki-macicy-cytologia-1

[3] https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-szyjki-macicy-cytologia-1