Trądzik – przyczyny

Problemy skórne dotyczą najczęściej osób w okresie dojrzewania, gdy w organizmie dochodzi do „burzy hormonów” – wówczas na twarzy, linii żuchwy, szyi czy plecach pojawiają się zmiany skórne, czyli wypryski, krosty, grudki, ropnie. Problem ten nie dotyczy wyłącznie nastolatek, ponieważ coraz częściej z trądzikiem wieku dorosłego borykają się kobiety po 25. roku życia. Do najczęstszych przyczyn trądziku zalicza się:

• namnażanie bakterii beztlenowych Propionibacterium acnes
• czynniki genetyczne
• czynniki środowiskowe (klimat, dieta, palenie tytoniu, stres)
• zaburzenia hormonalne [1]

Za pojawienie się trądziku o podłożu hormonalnym w głównej mierze odpowiadają androgeny, czyli męskie hormony płciowe, które w małym stężeniu występują również u kobiet, u których za ich produkcję odpowiadają jajniki oraz kora nadnerczy. To właśnie ta grupa hormonów kontroluje pracę gruczołów łojowych, wytwarzających sebum, którego nadmiar sprzyja powstawaniu trądziku. U niektórych kobiet objawy trądzikowe mogą nasilać się przed menstruacją, ponieważ to moment cyklu, w którym dochodzi do największych wahań hormonalnych.

Leczenie trądziku

Leczenie trądziku dostosowane jest zawsze indywidualnie do pacjentki, po uwzględnieniu jego przyczyn i stopnia nasilenia. Lekarz, zanim dobierze odpowiednią terapię, może zlecić wykonanie badań, żeby ustalić podłoże trądziku i określić, czy jest ono hormonalne czy też bakteryjne. W leczeniu trądziku najczęściej stosuje się antybiotyki lub retinoidy – pochodne witaminy A, których używa się pod kontrolą – i według zaleceń – lekarza.

Gdy leczenie antybiotykami nie przynosi rezultatów lub okazuje się, że trądzik ma charakter hormonalny, wówczas lekarz może zalecić pacjentce podczas wizyty ginekologicznej stosowanie dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej – estrogenowo-progestagenowej, która oprócz działania antykoncepcyjnego wykazuje dodatkowe działanie antyandrogenne. Leczenie hormonalne trądziku jest wskazane u pacjentek z łojotokiem, łysieniem androgenowym oraz w przypadku późnego trądziku [2]. Zanim lekarz przepisze odpowiednie dla kobiety hormonalne tabletki antykoncepcyjne, może zlecić wykonanie badań z krwi:

• testosteronu (wolnego i całkowitego)
• siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS)
• 17-hydroksyprogesteronu
• stosunku LH/FSH.

Badania powinno wykonać się poza okresem owulacyjnym – najlepiej w trakcie miesiączki [3].

Dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna – działanie antynadrogenne

Na zmiany trądzikowe wpływa przede wszystkim dihydroksytestosteron (DHT), który powstaje z testosteronu pod wpływem enzymu 5 – alfa–reduktazy. Powstały DHT odpowiada za wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe. Tabletki antykoncepcyjne, zawierające np. octan chlormadinonu (CMA) oraz niewielkie dawki etynyloestradiolu (EE), zmniejszają poziom wolnego testosteronu, a także hamują wytwarzanie DHT. W konsekwencji poprawie może ulec wygląd skóry, a także włosów.

Jeśli rozpoczęłyśmy stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej, to bardzo ważne jest, żebyśmy ściśle przestrzegały zaleceń lekarza i były pod kontrolą: ginekologa, dermatologa oraz endokrynologa – kompleksowe podejście do pacjentki z trądzikem zwiększa szanse na skuteczność leczenia i złagodzenie – lub wyeliminowanie – zmian trądzikowych.

[1] Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Kompleksowa terapia hormonalna u kobiet z trądzikiem – 2011.

[2] Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Kompleksowa terapia hormonalna u kobiet z trądzikiem – 2011.

[3] Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Kompleksowa terapia hormonalna u kobiet z trądzikiem – 2011.