Czynniki ryzyka wystąpienia raka piersi

Ustalenie jednoznacznej przyczyny wystąpienia nowotworu piersi jest często bardzo trudne, ale istnieją czynniki, które mogą mieć wpływ na pojawienie się zmiany w piersi, jak np.:

• styl życia – brak ruchu, nieodpowiednia dieta, stres, zmęczenie
• wiek – ryzyko zachorowania na nowotwór piersi rośnie po 50. roku życia
• menopauza
• późna ciąża
• wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki – w wieku 11 lat lub wcześniej
• długotrwała hormonalna terapia zastępcza
• czynniki kancerogenne – np. palenie papierosów
• obciążenie genetyczne – w Polsce około 10% przypadków nowotworów piersi występuje u kobiet z mutacją w obrębie genów: BRCA-1 oraz BRCA-2

Kobiety, u których w bliskiej rodzinie występowały choroby nowotworowe, takie jak: rak piersi, rak jajników, rak szyjki macicy czy rak jelita grubego powinny w szczególności dbać o profilaktykę i badać się regularnie. Podczas wizyty ginekologicznej lekarz może zapytać o występowanie chorób nowotworowych w rodzinie, dlatego warto porozmawiać o tym z kobietami z bliskiego otoczenia i dowiedzieć się, czy w rodzinie nie występuje genetyczne obciążenie w kierunku kobiecych nowotworów.

Łagodne guzy w piersi

Tak, jak już zostało wspomniane powyżej, nie każdy guzek, który pojawi się w piersi, oznacza nowotwór złośliwy. Szacuje się, że ponad 80% zmian, wykrytych w piersi, to te o charakterze łagodnym (niezłośliwym) [1]. Najczęstszą przyczyną powstawania łagodnych guzów piersi są zmiany hormonalne, zachodzące w organizmie kobiety – podczas dojrzewania, menstruacji czy menopauzy. Do zmian o charakterze łagodnym należą:

• Włókniakogruczolaki – to jedne z najczęściej występujących łagodnych guzów piersi – szczególnie u młodych kobiet. Ten rodzaj guza może nie dawać żadnych objawów, ale jest dobrze widoczny podczas badania USG. Ryzyko, że zmieni się w guza złośliwego, jest minimalne. Jeśli guzek nie powoduje dyskomfortu czy bólu, wymaga jedynie regularnej kontroli i obserwacji.

 

• Tłuszczak – ten rodzaj guzów występuje w obrębie tkanki tłuszczowej piersi i najczęściej trudno określić jego przyczynę. Tłuszczaki czasem mogą powstać pod wpływem urazu lub zaburzeń gospodarki lipidowej. Jeśli nie powodują bólu i dyskomfortu, wówczas nie wymagają interwencji chirurgicznej, a jedynie – obserwacji i kontroli.

 

• Guz liściasty – to zmiana łagodna, bardzo rzadko mająca postać nowotworu złośliwego. Charakteryzuje się szybkim wzrostem, dlatego najczęściej wymagana jest interwencja chirurgiczna i wycięcie zmiany, aby nie zniekształcała ona piersi.

 

• Torbiele – są guzami wypełnionymi płynem, które w większości przypadków nie dają objawów. Jeśli torbiel jest duża, wówczas przeprowadzany jest zabieg opróżnienia torbieli – tzw. punkcja, po której zazwyczaj torbiel znika i nie wymaga już dalszego postępowania medycznego.

 

• Brodawczak śródprzewodowy – ten niewielki guz rozwija się tuż za brodawką sutkową. Zazwyczaj jest tak mały, że bardzo trudno wyczuć go podczas samodzielnego badania. Leczenie brodawczaka polega na chirurgicznym usunięciu zmiany.

Niezależnie od tego, z jaką zmianą mamy do czynienia – dużą czy małą, powodującą ból czy niedającą żadnych dolegliwości – zawsze należy skonsultować ją z lekarzem, który zdecyduje o tym, czy wymagana jest pogłębiona diagnostyka, czy jedynie regularna kontrola i obserwacja zmiany.

Na co zwrócić uwagę w wyglądzie piersi?

Wygląd naszych piersi może często świadczyć o tym, że wewnątrz nich pojawiła się jakaś zmiana, dlatego nie tylko dotykanie piersi jest ważne, ale również oglądanie! Przyglądając się im, zwracajmy uwagę na to, czy:

·       występują na nich zmarszczenia, zmieniła się struktury skóry

·       zmieniony został kształt piersi lub zauważalna jest wyraźna asymetria

·       widoczny jest guzek

·       zmianie uległ kształt lub kolor brodawki

·       w obrębie brodawki występuje owrzodzenie

·       z brodawki wydobywa się wydzielina

 

Profilaktyka nowotworów piersi

Celem profilaktyki raka piersi jest wykrycie zmian w początkowym stadium – tzw. stadium przedklinicznym, ponieważ w dużym stopniu zwiększa to szanse na 100% wyleczenie i zachowanie piersi[2]. Do badań, służących monitorowaniu zdrowia piersi zaliczają się:

• samobadanie
• badanie palpacyjne – czyli badanie poprzez dotyk, wykonywane przez lekarza
• USG piersi
• mammografia
• rezonans magnetyczny
• biopsja – szczegółowe badanie, służące pogłębionej diagnostyce. Pobrany z piersi materiał poddawany jest badaniu pod mikroskopem, aby można było ocenić charakter zmiany.

Samobadanie

 

• Źródło grafiki:  https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-oddzialow/badaj-piersi-pazdziernik-miesiacem-profilaktyki-raka-piersi,209.html

Oprócz regularnego wykonywania badań obrazowych, jak np. USG piersi – raz do roku, same możemy – i powinnyśmy – przeprowadzać badanie w warunkach domowych. Robiąc to regularnie, będziemy w stanie wykryć zmianę, jeśli taka się pojawi. Każda kobieta, powyżej 20. roku życia, powinna wykonywać samobadanie regularnie, co miesiąc. W jaki sposób?

• raz w miesiącu, najlepiej tydzień po miesiączce – wtedy piersi nie są obolałe lub obrzmiałe
• dokładnie i powoli należy dotykać obu piersi
• podczas samobadania dokładnie oglądamy piersi w lustrze, sprawdzając, czy nie zaszły zauważalne zmiany w ich wyglądzie
• badamy piersi, dotykając ich – zarówno w pozycji stojącej, jak i leżącej

Regularna profilaktyka to najlepszy sposób na dbanie o zdrowie naszych piersi. Samobadanie wykonywane co miesiąc, to tylko kilka minut, dzięki którym będziemy w stanie wykryć ewentualną zmianę na wczesnym etapie. Pamiętajmy jednak o tym, że nie każdego guzka wyczujemy za pomocą dotyku, ponieważ niektóre mogą być bardzo małe, dlatego uzupełniajmy samodzielne działania profilaktyczne o wizyty u lekarza i proste badanie obrazowe – USG, które powinnyśmy wykonywać raz do roku.

 

[1] https://pulsmedycyny.pl/wzrasta-zachorowalnosc-i-umieralnosc-na-raka-piersi-962230

[2] https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,lagodne-choroby-piersi,artykul,1665543.html

[3] Ginekologia Polska, Wykrywanie raka piersi poprzez samobadanie. Badanie retrospektywne u kobiet po operacji, nr 4., 2007, s. 293-298.